Rok 2022 przyniósł szybki i dynamiczny rozwój branży recyklingu tworzyw sztucznych w Polsce. Firmy specjalizujące się w recyclingu i produkcji tworzyw wyprodukowały o 50% więcej tworzyw recyklingowych niż w roku 2021. Uwzględniając dane za lata 2018-2022 można stwierdzić, że branża recyclingu tworzyw jest najszybciej rozwijającym się działem produkcji przemysłowej w Polsce.
A jak to wygląda w praktyce? Jak Polska prezentuje się na tle innych krajów Unii Europejskiej? Dokąd trafiają wyprodukowane w naszym kraju tworzywa recyklinowe i regranulaty?
Branża recyklingu tworzyw
Wartość produkcji sprzedanej tworzyw recyklingowych recyklingowanych stale wzrasta, co wyraźnie pokazuje poniższy wykres.
Źródło: Recykling Tworzyw Sztucznych w Polsce RAPOTR 2023, Plastics REVIEW
Czy to oznacza, że coraz większa ilość wyrobów z tworzyw sztucznych dostępna na polskim rynku jest produkowana z tworzyw recyklingowanych? Niestety nie. Polska notuje bardzo wysoki udział eskportu wyprodukowanych regranulatów, który stabilizuje finansowo krajowych recyklerów. Równocześnie, popyt i poziom cen na polskim rynku nie zapewniają stabilnej i rentownej produkcji. Dokąd eksportujemy regranulat?
Eksport regranulatu
W roku 2022 wartość eksportu wynosiła ok. 50% produkcji regranulatu. Polski regranulat został w całości ulokowany w krajach Unii Europejskiej. Jego największym odbiorcą były Niemcy ( ponad 50% wolumenu).
Co ciekawe, na tle unijnych odpowiedników przemysł recyklingu towrzyw w Polsce jest zaskakująco mały. Tworzy go do 200 firm, które osiągają przychody powyżej 1 mln PLN netto rocznie. To mniej niż w jednym niemieckim landzie. Ciekawa jest również struktura tego rynku. Charakteryzuje się on bowiem bardzo dużym nasyceniem jednoosobowych działalności gospodarczych.
Rynek recyclingu tworzyw sztucznych
Jak już wzmiankowaliśmy, rynek recyclingu tworzyw sztucznych w naszym kraju to przede wszystkim przedsiębiorcy prowadzący jednoosobowe działalności gospodarcze. Dominują tu małe i średnie przedsiębiorstwa. Na ponad 100 największych firm z branży jedynie 5 przedsiębiorstw przekracza 100 mln PLN rocznych przychodów. Przychody tych 5 firm stanowiły ponad 25% wartości produkcji sprzedanej całej branży.
Możemy zatem stwierdzić, że polski rynek recyclingu tworzyw sztucznych pozostaje w tyle za europejskimi liderami. Jest to jednak etap przejściowy. Obserwujemy bowiem stały rozwój tej branży, który jest podyktowany m.in. zainteresowaniem inwestorów z UE i Dalekiego Wschodu. Można się spodziewać, że intensywny napływ kapitału zagranicznego będzie trwał, tym samym decydując o dalszym rozwoju branży.
Jak zmieni się rynek recyclingu tworzyw sztucznych?
Tworzywa recyklingowane powstają w wyniku obróbki tworzyw pierwotnych. Wielkość zużycia pierwotnych tworzyw sztucznych w 2022 roku wynosiła około 5 mln ton. Złożyło się na to przede wszystkim tworzywa w formach podstawowych, jak i compundów. Z przytoczonych powyżej wartości jasno wynika, że pokrycie krajowego popytu na tworzywa surowcami z odzysku wynosi poniżej 5%, przy wskaźniku recyklingu wynoszącym ok 12%. Należy się spodziewać, że w przyszłości oba te wskaźniki będą rosły.
A jak inwestycje zagraniczne wpłyną na strukturę rynku i przedsiębiorców? Udział kapitału zagranicznego w polskim rynku recycklingu tworzyw sztucznych będzie rósł głównie kosztem małych przedsiębiorstw. Z rynku będą stopniowo wypychane małe rodzinne firmy, które cechuje wysoka energochłonność, przestarzały park maszynowy i niska skłonność do inwestycji.